Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, “Oksijen ve oradaki canlılık neredeyse bitmiş üzere. Yakında da Allah korusun bu türlü sarfiyat ve kirletmeye devam edersek Marmara’yı yitireceğiz”
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, “Türkiye Yüzyılı Etraf Projeleri”nin tanıtımını gerçekleştirdi. Bakanlığın konferans salonunda düzenlenen proje tanıtım toplantısına medya kuruluşlarının temsilcileri de katıldı. Bakan Özhaseki, projelerin ilki olan “Türkiyedeniz” projesi hakkında bilgi verdi. Denize kıyısı olan vilayetlerin valileriyle toplantı gerçekleştirdiklerini belirten Bakan Özhaseki, “Onlara Anayasa’nın 43’üncü hususunu hatırlattık. Anayasa’nın 43’üncü unsurunda ‘Kıyılar devletin karar ve tasarrufu altındadır’, sonra da ‘Yararlanmada kamu faydası gözetilir’ kararı var. Bunu ihtar etti. Bu işi bundan sonra da aslında valilikler eliyle sürdürmeye devam edeceğiz” sözünü kullandı.
“Ne kadar zorluk, şahıs ve küme varsa temizleyeceğiz”
Vatandaşların denize ulaşmasındaki zorlukların üstesinden geleceklerini söyleyen Bakan Özhaseki, “Ne kadar zorluk, şahıs ve küme varsa temizleyeceğiz. Yıkımlar bayram boyunca başladı. ‘Bu ne kadar devam edecek’ diye sorarsanız tahminen senelerce bitene kadar. ‘Çevre Deniz İhbar Hattı’ kurduk. Bu hatta da gelen ihbarları değerlendiriyoruz” diye konuştu.
“100 halk plajı açılacak”
Bakan Özhaseki, “100 tane kadar da bakanlık olarak halk plajı açmayı düşünüyoruz. Kültür ve Turizm Bakanlığının bizden istediği yerleri tahsis ettik. Onlar gerekli çalışmayı yapıyorlar. Halkın denizlere rahatça erişimini sağlayacak formda 100 tane plaj kurmayı hedefledik” halinde konuştu.
“Halkımız denizlere rahatça ulaşabilmeli”
Vatandaştan yana hal aldıklarını aktaran Özhaseki, “Biz tarafız, halktan yanayız ve bu hiç değişmeyecek. Arkadaşlarımız hoş bir slogan bulmuşlar, ‘Türkiyedeniz’. Halkımız o denizlere rahatça ulaşabilmeli. Her vatandaşımızın rahatça kıyıya ulaşabileceği ‘Türkiyedeniz'” açıklamasında bulundu.
Mapa Şamandıra Projesi
Bakan Özhaseki, deniz kıyılarındaki yat ve teknelerin demirlenmesi sırasında kancaların su altındaki ekosisteme ziyan vermesinden dolayı “Mapa Şamandıra Projesi”ni de hayata geçireceklerini tabir etti. Özhaseki, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Özel etraf muhafaza bölgeleri olmak üzere tüm kıyılarımızı teknelerin vermiş olduğu ziyanlardan korumak istiyoruz. Bu bölgelerde yapmış olduğumuz incelemelerde şunu gördük. Birincisi yat sahibi arkadaşlar, rastgele yatlarını bağlıyorlar. Sonra da çapa atıyorlar. Bir süre sonra da onu çekerken yerin altındaki denizlerin ormanı dediğimiz oksijen deposu çayırları koparıp alıyorlar. Bir taraftan kıyılarda ve kıyılardaki ağaçlara ziyan veriyorlar. Atmış oldukları çapayla 8-10 metrekarelik bir alanda onlarca yıl oluşmuş olan oradaki çayırları yolup alıyorlar ve denizlerin ormanını oksijensiz bırakıyorlar. İçinde beşerler yaşıyor. Onların kirliliklerini rastgele formda koylara yahut biraz açığa çıkınca açığa veriyorlar.”
“Böyle sarfiyat ve kirletmeye devam edersek Marmara’yı yitireceğiz”
Marmara Denizi’ndeki musilaja da değinen Özhaseki, Marmara’ya kıyısı olan tüm vilayetlerin ilgilileriyle toplantı yaptıklarını belirterek, şunları kaydetti:
“Bazı hocalarımız 25 metre kadar denizin altında manzara çekmiş. Oksijen neredeyse bitmiş üzere. Oradaki canlılık neredeyse bitmiş üzere. Yakında da Allah korusun bu türlü masraf ve kirletmeye devam edersek bilhassa evsel atıklardan oluşan azot, fosfor üzere unsurları, ziraî eserlerin imalathanesinde kullanılan materyalleri denizlere vermeye devam edersek bırakın koyları Marmara’yı yitireceğiz.”
“700 kadar mapa sapandıra yerleştireğiz”
Marmara Denizi’ndeki kirliliği yok etmeye çalıştıklarını anlatan Bakan Özhaseki, “Bu tespitlerden sonra Mapa Şapandıra Projesi’ni gündeme aldık. Bu alanda 40- 50 metre ortayla uygun yerlere 700 kadar mapa şapandıra yerleştireğiz. Kıyıda bağlı olacağı yer aşikâr olacak. Onun da denizdeki çapa attığı yerde sabitlemesi için kullanacağı alttaki 4 yahut 5 tonluk kütleyi de koyup oraya bağlamasını sağlayacağız” diye konuştu.
Yat ve teknelere atık denetimi
Yatlar ve teknelerin kıyıda konaklaması için taşınabilir uygulama geliştirdiklerine dikkati çeken Bakan Özhaseki, şu ifadelere yer verdi:
“Yatlar istedikleri üzere istedikleri yere duramayacak. O sistemi herkes görecek. Oradan işaretleyerek gitmek istediği yeri belirleyecek. Oraya bağlı kalacak ve aşikâr müddetlerde orada kalacak. Sonra da kirliliklerini 12 şahıstan az olan tekneler varsa 15 günde bir 12 bireyden fazla olanlar ise 10 günde bir atıklarını bizim istediğimiz yere verecek. Bu projemizle bizler tekne ve yatların muhakkak mühletlerle denetimli mühletlerle konaklamalarını sağlayacağız. Kontrollerini de sağlamış olacağız.”
Söz konusu uygulamayla koylardaki ağaçlar ile tarihi ve kültürel varlıkların korunacağını aktaran Bakan Özhaseki, şöyle konuştu:
“10 kadar küme yatların kirliliklerini alıyor fakat birçok kaptan ile konuştum. Dediler, ‘Efendim siz bizim bakanımızsınız. Palavra söyleyemeyiz. Parayı veriyoruz lakin kirliliği vermiyoruz. Onları bir yere giderken hafif açığa çıktığımızda olduğu üzere denize boca ediyoruz. Buna hakkımız yok arkadaşlar. Bu tespitler ışığında biz bunu çok ısrarlı bir halde takip edeceğiz. Gelecek sene nisan ayıyla birlikte izah etmeye çalıştığım sistem Göcek koylarında başlayacak. Sonra da imkanlarımız el verdikçe en süratli bir halde bütün koylarımızda yaygınlaştıracağız bunları. Taviz vermeden bunu da aslında uygulayacağız.”
Depozito İdare Sistemi
2022 yılında pilot bölge seçilen Ankara’nın Kızılcahamam ilçesinde kurulan depozito iade makinelerini işaret eden Bakan Özhaseki, çevreyi temiz tutmak için kelam konusu makinelerin sayısının arttırılacağını bildirdi. Bakan Özhaseki, şunları kaydetti:
“‘Biz bu geri dönüşüm atıklarını topluyoruz fakat nereye iade edeceğiz, kime vereceğiz?’ 0,1 litre ile 3 litre ortasında günlük kullanıp attığımız pet şişe ve camların oranı bir yılda Türkiye’de tam 20 milyar. Bunu nizamlı bir biçimde toplarsak birçok yararımız olacak. Bunu sağlayamazsak şayet 20 milyar bunlardan her birisi tabiata atılacak ve yüzlerce yıl tabiatta kalacak. O yüzden de biz projemize değer verdik. Vatandaşımız kaç tane pet şişe getirmişse evvel kendini tanıtıp makineye atacaklar. Sonra da oradaki telefonu vasıtasıyla ‘e-cüzdana’ bedeli işlenmiş olacak.”
Hedef 2028 yılında 30 bin depozito iade makinesi
Özhaseki, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Kaba hesaplarımız oldu. Yalnızca geri kazanım bedeli yıllık 120 milyon avro. Hammaddeden tasarruf 250 milyon avro. Bir kısmı dışardan alınıyor. İthalattan karımız 50 milyon avro. Attığımız bu atıkları mahallî idarelerdeki binlerce insan akaryakıt yakarak depolama alanlarına götürüyor. Bunların da masrafı var. Şu anda ilçe belediyelerinin en büyük masrafı çöpleri alabilmek. Onun da getirmiş olduğu masrafları da yan yana koyunca toplam 520 milyon avro etrafın yanında ekonomik yararımız da oluyor. Depozito Yönetim Sistemi, Türkiye Çevre Ajansı ile yürütülüyor. Maksadımız 2025 yılı ortasına kadar minimum makine ve alt yapı suramı yapılarak ulusal depozito sistemini başlatmak. 2025 yılında 5 bin noktaya ulaşacağız. 2028 yılında da tam 30 bin sayıya ulaşacağız. Bunları en ağır insanların yaşadıkları yerlere, üniversitelere, belediyelerin giriş çıkışlarına, millet bahçelerine, otellere ve restoranlara ve ‘yerim müsait’ diyenlere ‘buyurun’ deyip koymalarını sağlayacağız.” – ANKARA
